Gwyddom i gyd fod y newidiadau sydd ar fin digwydd i arferion caffael ac arferion masnachol yn mynd ymhell y tu hwnt i’r rhai ohonom sydd â chaffael neu fasnachol yn ein teitlau swydd, ond pa mor wybodus yw’r rheini yn eich sefydliad ehangach am yr hyn sydd i ddod?
Rydyn ni wedi casglu gwybodaeth rydyn ni’n gobeithio fydd yn ddefnyddiol os ydych chi’n dal i orfod gweithio i gael cefnogaeth gan y rhai y tu allan i’ch tîm, ac angen esbonio’r cyfrifoldebau sydd gan bawb.
Gallech ddefnyddio’r cynnwys hwn mewn sesiynau briffio i adrannau eraill, cylchlythyrau, e-bost ac ati, os ydych wedi cael y dasg o helpu eich sefydliad i ganfod beth mae hyn i gyd yn ei olygu.
——————————————— ✂
Introduction (if you’re starting from scratch…)
Mae’r newidiadau caffael yng Nghymru a Lloegr yn cael eu hysgogi’n bennaf gan ddau ddarn allweddol o ddeddfwriaeth a diwygiadau cysylltiedig:
- Deddf Caffael 2023 | Mae’r ddeddfwriaeth hon yn rhan ganolog o’r diwygiadau caffael yng Nghymru a Lloegr. Fe’i cynlluniwyd i ddisodli rheolau caffael presennol yr UE â fframwaith newydd, hyblyg sy’n benodol i’r DU. Nod y Ddeddf Caffael yw symleiddio prosesau caffael, cynyddu tryloywder, a sicrhau gwell gwerth am arian, wrth gefnogi amcanion cymdeithasol ac amgylcheddol ehangach.
- Deddf Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru) | Yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno Deddf sy’n mynd i’r afael â blaenoriaethau Cymreig penodol o fewn fframwaith ehangach y DU. Mae’r Ddeddf hon yn pwysleisio integreiddio gwerth cymdeithasol i benderfyniadau caffael, yn safoni prosesau ar draws y sector cyhoeddus, ac yn gwella’r defnydd o lwyfannau caffael digidol. Nod Deddf Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru) yw creu gofod caffael mwy cynaliadwy sy’n canolbwyntio ar y gymuned yng Nghymru.
Mae’r newidiadau deddfwriaethol hyn yn cynrychioli newid sylweddol mewn arferion caffael cyhoeddus, gyda’r nod o wneud prosesau caffael yn fwy effeithlon, tryloyw, ac wedi’u halinio â nodau cymdeithasol ac amgylcheddol.
Onid oes newidiadau penodol i wasanaethau iechyd yng Nghymru hefyd?
Oes! Mae Deddf Caffael y Gwasanaeth Iechyd (Cymru) 2024 yn fesur deddfwriaethol a luniwyd i ddiwygio’r ffordd y caiff gwasanaethau iechyd y GIG eu caffael yng Nghymru. Mae darpariaethau allweddol y Ddeddf fel a ganlyn:
- Pŵer Datgymhwyso Mae’r ddarpariaeth hon yn caniatáu i Weinidogion Cymru ddatgymhwyso rheolau caffael penodol a sefydlwyd gan Fil Caffael 2023 Llywodraeth y DU ar gyfer caffael gwasanaethau iechyd yng Nghymru. Nod hyn yw atal anfanteision posibl rhag gwahanol gyfundrefnau caffael rhwng Cymru a Lloegr.
- Grym Creu | Mae’r Ddeddf yn rhoi’r awdurdod i Weinidogion Cymru sefydlu trefn gaffael newydd ar gyfer gwasanaethau iechyd yng Nghymru drwy is-ddeddfwriaeth. Bwriad hyn yw creu proses gaffael sydd wedi’i theilwra’n well i anghenion penodol GIG Cymru.
Mae’r Ddeddf yn cyd-fynd â strategaeth ‘Cymru Iachach’ Llywodraeth Cymru, sy’n ceisio darparu gofal iechyd cynaliadwy o ansawdd uchel.
Felly beth fydd yn wahanol oherwydd diwygio?
Ffocws ar werth cymdeithasol a buddion cymunedol | Rhoddir pwyslais sylweddol ar integreiddio gwerth cymdeithasol mewn penderfyniadau caffael. Mae hyn yn golygu y dylai contractau sector cyhoeddus ystyried ffactorau fel effaith economaidd leol, tegwch cymdeithasol, a chynaliadwyedd amgylcheddol. Nod y newidiadau yw sicrhau buddion cymunedol, megis creu swyddi, datblygu sgiliau, a gwelliannau amgylcheddol, ochr yn ochr â'u gwasanaethau craidd.
Prosesau symlach a safonol | Nod y diwygiadau yw lleihau biwrocratiaeth, drwy symleiddio a safoni gweithdrefnau caffael. Mae hyn yn cynnwys cyflwyno set fwy unffurf o reolau a chanllawiau, gan ei gwneud yn haws i fusnesau, yn enwedig busnesau bach a chanolig, gystadlu am gontractau sector cyhoeddus; a chyhoeddi piblinellau (h.y. manylion am y cyfleoedd sydd ar ddod i dendro, fel y gall cyflenwyr baratoi’n well a chymryd rhan mewn gweithgareddau cyn-farchnad), sy’n golygu bod angen i ni i gyd edrych ymhellach i’r dyfodol a chael trefn ar ein hanghenion tymor hir.
Llwyfannau caffael digidol gwell, gan wella tryloywder ac atebolrwydd | Mae Cymru yn buddsoddi mewn llwyfannau caffael digidol i wella hygyrchedd ac effeithlonrwydd. Bydd y llwyfannau hyn yn hwyluso mynediad haws at gyfleoedd tendro, prosesau cyflwyno symlach, a gwell cyfathrebu rhwng prynwyr a chyflenwyr y sector cyhoeddus. Nod y dull digidol hefyd yw gwella tryloywder ac atebolrwydd mewn gweithgareddau caffael.
Nawr rwy'n gwybod hyn, beth ddylwn i fod yn ei wneud?
I baratoi ar gyfer y newidiadau caffael a osodwyd ar gyfer Hydref 2024, gallwch gymryd sawl cam i sicrhau cydymffurfiaeth, a manteisio’n llawn ar y fframwaith newydd:
- Cymerwch amser i ddeall y ddeddfwriaeth newydd.
- Adolygu a diweddaru polisïau a gweithdrefnau caffael – a ydynt yn hawdd eu deall?
- Sicrhewch fod eich strategaeth gaffael yn ymgorffori'r pwyslais ar werth cymdeithasol, prosesau symlach, ac arferion safonol.
- Buddsoddwch mewn hyfforddiant a meithrin gallu – ewch i'r secsiwn digwyddiadau ar wefan Cyd.Cymru am yr holl gyfleoedd hyfforddi a rhannu dysgu rhad ac am ddim sydd ar gael i helpu eich tîm a'ch sefydliad.
- Manteisio ar yr offer a'r llwyfannau digidol sydd ar gael.
- Cyfathrebu â'ch cyflenwyr a rhanddeiliaid eraill am y newidiadau sydd i ddod, a'r hyn y maent yn ei olygu i'ch arferion caffael.
- Sefydlu mecanweithiau i fonitro cydymffurfiaeth â'r rheoliadau caffael newydd. Addaswch eich strategaethau a'ch prosesau yn ôl yr angen yn seiliedig ar y monitor.
Trwy gymryd y camau hyn, gallwch sicrhau bod eich sefydliad wedi paratoi’n dda ar gyfer y newidiadau caffael sy’n dod i rym ym mis Hydref 2024 – serch hynny, os oes gennych gwestiynau o hyd, siaradwch â’ch gweithwyr proffesiynol caffael a masnachol yn eich sefydliad, ac ewch i Cyd.Cymru am cymorth dysgu, astudiaethau achos a chanllawiau defnyddiol.