Botwm ôl

Gwreiddio cynaliadwyedd o fewn caffael yn Chwaraeon Cymru

4 munud
Cyngor ar faes polisi penodol

Er mwyn gwireddu Gweledigaeth Chwaraeon Cymru er mwyn i bawb gael mwynhad oes o chwaraeon, roedd angen i Chwaraeon Cymru ystyried effaith newid yn yr hinsawdd a beth oedd angen iddynt ei wneud i gyrraedd sero net fel sefydliad.

Lansiwyd Chwaraeon Cymru yn ddiweddar ganddynt Cynllun Cynaliadwyedd Amgylcheddol Chwaraeon Cymru yn canolbwyntio ar bum thema allweddol ac un ohonynt yw 'caffael'.

Roeddent yn gwybod mai prynu nwyddau a gwasanaethau (h.y. ‘caffael’) o fewn Chwaraeon Cymru oedd yn cyfrannu fwyaf at eu hôl troed carbon. Roeddent hefyd yn gwybod fod Llywodraeth Cymru wedi gosod targed i’r sector cyhoeddus fod yn sero net erbyn 2030.

Gyda’r ddau bwynt hyn mewn golwg, roedd rhesymeg glir iddynt fynd i’r afael â’u harferion caffael a sicrhau y gallant ddod yn fwy cynaliadwy.

Dyma hanes eu taith hyd yn hyn:

Ar ddiwedd 2022, fe wnaethom gytuno ar y datganiad problem a ganlyn fel sail i brosiect newydd:

“Sut y gellir gwreiddio cynaliadwyedd ym maes caffael yn Chwaraeon Cymru?”

Byddai’r gair ‘cynaliadwyedd’ yn cynnwys cynaliadwyedd amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd.

Agwedd ystwyth at ddysgu gan randdeiliaid mewnol ac allanol

Penderfynom ar ddull ystwyth ar gyfer y prosiect hwn. Dechreuodd gyda chyfnod darganfod, yn rhedeg trwy fis Tachwedd a Rhagfyr 2022. Defnyddiwyd y cyfnod hwnnw i archwilio cwpl o gwestiynau:

  1. Beth yw’r broses gaffael bresennol ac a oes rhwystrau neu gyfleoedd yn gysylltiedig â hynny?
  2. Sut gallwn ni ddysgu o arfer da sefydliadau eraill?

Gan ddefnyddio dau faes gwariant uchel, adeiladu a digidol/TG, cynhaliwyd sesiynau ymchwil defnyddwyr gyda chydweithwyr perthnasol yn Chwaraeon Cymru.

Gwnaethom hefyd gynnal ymchwil bwrdd a chawsom gyfarfodydd â sefydliadau eraill (gan gynnwys y GIG a Swyddfa Cenedlaethau’r Dyfodol) i ddeall yr hyn yr oeddent yn ei wneud i fynd i’r afael â’r broblem.

Rydym wedi canfod bod cynnal sesiynau ‘Dangos a Dweud’ yn ffordd boblogaidd o ddiweddaru cydweithwyr ar waith prosiect, felly defnyddiwyd hyn fel dull i bobl glywed am yr hyn a ddarganfuwyd yn ystod cam cyntaf y prosiect.

Beth wnaethom ni ei ddysgu yn y cam darganfod  – arfer da cyfredol a heriau sy'n gysylltiedig â'r broses bresennol

Gan ddechrau gydag arfer da presennol ym maes caffael yn Chwaraeon Cymru, fe wnaethom ddysgu’r canlynol:

  • “Rydym yn ymreolaethol ac mae gennym berchnogaeth” – gall staff wneud penderfyniadau wrth gaffael.
  • “Mae’r ffordd y mae caffael yn cael ei sefydlu yn golygu y gallwn fynd am y cynnig sydd efallai ddim y rhataf ond sydd fwyaf addas ar gyfer yr hyn sydd ei angen arnom.” Roedd hyn yn cyfeirio at y ffaith y gellir adeiladu cwestiynau ‘ansawdd’ mewn ffordd benodol i brosiect.
  • Mae staff yn gwneud penderfyniadau'n effeithlon; nid oes gormod o gamau a all arwain at oedi.
  • Mae na naws o weithio fel tîm. Mae staff yn teimlo bod cydweithwyr yn barod i rannu eu harbenigedd i gynorthwyo'r broses.
  • Ceir enghreifftiau presennol lle mae cynaliadwyedd wedi’i ystyried yn ystod ymarfer caffael e.e. trwy ddefnyddio cyflenwyr a llafur lleol neu ddewis cynnyrch cynaliadwy.

Roedd heriau a rhwystrau yn cynnwys:

  • Er bod enghreifftiau o gynaliadwyedd yn rhan o ymarferion caffael, mae arbenigedd/canllawiau ar sut i ddefnyddio meini prawf sgorio a gwerthuso priodol ar goll.
  • Mae’n anoddach gwneud gwahaniaeth mewn rhai meysydd/sectorau o fewn caffael e.e. TG a digidol o’i gymharu ag adeiladu. Cyfeiriwyd at y diffyg offer a gynhyrchwyd yn lleol.
  • Goblygiadau adnoddau ymarferion caffael; gall fod yn faich ar amser.

Beth wnaethom ni ddysgu? Cyfleoedd i ymgorffori cynaliadwyedd

Clywsom rai syniadau cadarnhaol yn ymwneud â ffyrdd y gallai cynaliadwyedd ddod yn nodwedd allweddol wrth gaffael. Amlygwyd y canlynol:

  • Addasu polisi a chanllawiau caffael presennol i gefnogi cydweithwyr gyda phryd a sut i ystyried cynaliadwyedd.
  • Archwilio’r potensial o gydweithio mwy â chyrff eraill a noddir gan Lywodraeth Cymru e.e. i atgyfnerthu caffael lle mae gofynion sy'n gorgyffwrdd.
  • Potensial i ddefnyddio caffael fel arf i ymgorffori pynciau ychwanegol fel cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant h.y. o safbwynt cynaliadwyedd economaidd-gymdeithasol.

Beth nesaf?

Bu digon o ddysgu cychwynnol y gallwn ei ddefnyddio i lywio ein camau a’n cynlluniau nesaf. Mae’r ymchwil defnyddwyr wedi dangos bod rhywfaint o waith da eisoes yn digwydd a bod awydd i fwrw ymlaen â’r gwaith i ymgorffori cynaliadwyedd yn ein harferion caffael. Rydyn ni hefyd wedi dysgu bod yna lawer o arfer gorau eisoes ar gael ac rydyn ni am sicrhau nad ydyn ni’n ceisio ‘ailddyfeisio’r olwyn’.

Ein cam nesaf fydd gweithio gyda WRAP Cymru i adolygu ein prosesau presennol a nodi lle gallwn wneud gwelliannau.

Yn dilyn hynny, byddwn yn adnewyddu ein strategaeth gaffael ac yn newid rhai o’n prosesau fel bod ein staff mewn sefyllfa well ar gyfer caffael cynaliadwy, tra hefyd yn sicrhau bod ein cyflenwyr, presennol ac yn y dyfodol, yn deall ein dyheadau cynaliadwyedd.

Rhannwch yr Astudiaeth Achos hon:

Dweud eich dweud

Os ydych chi wedi dod ar draws unrhyw erthyglau da, fideos neu gynnwys arall yr hoffech ei rannu gyda chymuned Cyd yna cysylltwch â ni, byddem wrth ein bodd yn rhannu eich cynnwys.

Cysylltwch â ni